Những năm gần đây, cổ phiếu thưởng là một trong những hình thức phổ biến được nhiều doanh nghiệp áp dụng để thưởng cho cán bộ nhân viên và cổ đông. Mặc dù vậy, vẫn có nhiều nhà đầu tư chưa thực sự hiểu rõ bản chất của hình thức này. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cặn kẽ về cổ phiếu thưởng là gì và nó có khác gì so với cổ phiếu ưu đãi không. Cùng theo dõi nhé!
Cổ phiếu thưởng là gì?
Cổ phiếu thưởng là hình thức trả thưởng mà công ty dùng cổ phiếu thay cho tiền mặt, để trả cho các cổ đông đang nắm giữ cổ phần của công ty hoặc những người có công đóng góp nhiều trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp.
Cổ phiếu thưởng được phát hành từ nguồn vốn thặng dư (số tiền chênh lệch giữa mệnh giá với giá bán khi phát hành cổ phiếu) và lợi nhuận của doanh nghiệp tích lũy trong nhiều năm. Số lượng cổ phiếu phát hành càng lớn đồng nghĩa vốn điều lệ cũng tăng theo nhưng sẽ không ảnh hưởng đến giá trị thực của công ty.
Ý nghĩa của việc phát hành cổ phiếu thưởng
Chia cổ phiếu thưởng là một hoạt động mang lại phúc lợi rất lớn cho cả doanh nghiệp lẫn nhà đầu tư.
Đối với nhà đầu tư
- Với các nhà đầu tư phân tích cơ bản hay đầu tư giá trị, hoạt động chia tách cổ phiếu thưởng không mang lại nhiều tác dụng.
- Với các nhà đầu tư phân tích kỹ thuật dạng đầu cơ thì đây lại là một cơ hội tốt bởi việc chia tách cổ phiếu thưởng sẽ có sự tác động ít nhiều đến tâm lý của nhà đầu tư ngắn hạn.
- Đối với các nhà đầu tư ít vốn, điều này giúp họ có thêm cơ hội đầu tư vì tâm lý giá cổ phiếu đang có xu hướng tốt hơn.
- Các nhà đầu tư đang sở hữu hay dự kiến mua có thể dựa vào số cổ tức mà doanh nghiệp trả cho cổ đông để tính lãi. Qua đó, nhà đầu tư có thể lựa chọn được các loại cổ phiếu tốt hơn.
Đối với các doanh nghiệp
- Các công ty cổ phần chia phiếu thưởng cho cổ đông nhằm hỗ trợ cổ đông của mình không phải chịu thuế thu nhập cá nhân.
- Giúp tăng vốn điều lệ doanh nghiệp, giúp nâng cao năng lực tài chính và có thể được xét duyệt các khoản vay lớn hơn để phát triển công ty.
Các trường hợp trả cổ phiếu thưởng
Thực tế, không phải ai cũng được hưởng quyền chi trả cổ phiếu thưởng chỉ những đối tượng thuộc 1 trong 2 trường hợp dưới đây mới được công ty xem xét trả thưởng bằng cổ phiếu.
Trường hợp 1: Trả cổ phiếu thưởng cho người có công đóng góp
Đây là hình thức mà công ty dùng một số cổ phiếu để thưởng cho quản lý, cán bộ, công nhân viên, những người có đóng góp nhiều cho hoạt động của doanh nghiệp.
Việc thưởng cổ phiếu thay cho tiền mặt như một cách để công ty khuyến khích, tán thưởng công nhân viên những người đã có đóng góp nổi bật cho sự phát triển công ty cũng như khích lệ tinh thần họ làm việc năng nổ, hiệu quả hơn.
Cổ phiếu thưởng thường được trích từ nguồn cổ phiếu ngân quỹ của doanh nghiệp. Vì vậy, khi số lượng cổ phiếu thưởng tăng thì giá trị sổ sách của công ty không thay đổi. Thay vào đó, tỷ lệ sở hữu của các thành viên trong công ty sẽ tăng lên và tỷ lệ sở hữu của các cổ đông khác giảm xuống.
Trường hợp 2: Trả cổ phiếu thưởng cho tất cả cổ đông
Trả cổ phiếu thưởng cho tất cả cổ đông là một trong các hình thức phổ biến được áp dụng ở công ty cổ phần ở Việt Nam. Đó là việc tất cả các cổ đông của công ty sẽ được nhận thêm cổ phiếu mới theo một tỉ lệ nhất định.
Ví dụ: 100:5, tức là với mỗi người nắm giữ 100 cổ phiếu cũ, cổ đông sẽ nhận thêm 5 cổ phiếu thưởng mới.
Về bản chất, việc thưởng cổ phiếu thưởng không làm tăng vốn chủ sở hữu của các cổ đông mà chỉ là việc chuyển đổi giữa các khoản mục trong nguồn vốn cổ đông từ lợi nhuận để lại sang vốn điều lệ. Đồng thời, việc phát hành cổ phiếu thưởng cho cổ đông cũng là một cách để tăng số lượng cổ phiếu công ty.
Xem thêm: IPO là gì?
Cổ phiếu thưởng có thể bán/chuyển nhượng được không?
Khi được phát hành ra thị trường, không phải ai cũng có thể mua được cổ phiếu thưởng mà phải đủ điều kiện rõ ràng. Cùng với đó, việc chuyển nhượng hay mua bán cổ phiếu thưởng đều do doanh nghiệp quy định. Trong trường hợp điều khoản cổ phiếu thưởng không đề cập đến vấn đề này thì bạn không được quyền bán hay chuyển nhượng cổ phiếu. Vì thế, việc sở hữu cổ phiếu thưởng sẽ có một số vấn đề hạn chế với các nhà đầu tư ngắn hạn.
Bao lâu có thể bán cổ phiếu thưởng?
Sau khi sở hữu cổ phiếu thưởng mà không bị hạn chế về quyền bán, chuyển nhượng thì bạn có thể chuyển nhượng hoặc bán cổ phiếu ngay lập tức mà không có bất kỳ quy định nào về thời gian. Mặc dù vậy, việc chuyển nhượng hay bán cổ phiếu thưởng còn phụ thuộc vào quy định phát hành, mua cổ phiếu của doanh nghiệp.
Cách bán cổ phiếu thưởng
Khi muốn bán cổ phiếu thưởng, bạn cần kiểm tra và đảm bảo cổ phiếu đang giữ không bị hạn chế bán hay chuyển nhượng.
- Nếu chuyển nhượng trong doanh nghiệp thì bạn có thể thực hiện thủ tục bán hay chuyển nhượng cho đối tác trong nội bộ doanh nghiệp.
- Nếu trong quy định không cho phép chuyển nhượng thì bạn chỉ được phép bán lại cho doanh nghiệp.
Cổ phiếu thưởng khác cổ tức như thế nào?
| Yếu tố | Cổ phiếu thưởng | Cổ tức bằng cổ phiếu |
| Khái niệm | Hình thức trả thưởng mà công ty dùng cổ phiếu thay cho tiền mặt. | Chia lại một phần lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp lại cho các cổ đông. |
| Mục đích | Giúp tăng vốn điều lệ doanh nghiệp, giúp nâng cao năng lực tài chính và có thể được xét duyệt các khoản vay lớn hơn để phát triển công ty. | Giúp sinh lời từ nguồn vốn đầu tư cho chủ sở hữu. |
| Hình thức | Chỉ thưởng duy nhất bằng cổ phiếu. | Bằng tiền, bằng cổ phiếu hoặc chia cổ phiếu thưởng, bằng nghĩa vụ (công cụ nợ). |
| Người nhận | Người có công đóng góp và các cổ đông. | Chỉ chia cho các cổ đông. |
| Loại hình doanh nghiệp áp dụng | Thường là doanh nghiệp mới, tăng trưởng vượt bậc hoặc đang có kế hoạch phát triển. | Phổ biến với các doanh nghiệp đang trong giai đoạn tăng trưởng cao, có nhu cầu cao được giữ lại lợi nhuận để mở rộng kinh doanh. |
Sự khác nhau giữa cổ phiếu thưởng và cổ phiếu ưu đãi
| Yếu tố | Cổ phiếu thưởng | Cổ phiếu ưu đãi |
| Khái niệm | Hình thức trả thưởng mà công ty dùng cổ phiếu thay cho tiền mặt. | Có tính chất tương tự như cổ phiếu phổ thông nhưng người sở hữu sẽ được hưởng một số ưu đãi nhất định, kèm theo đó chủ sở hữu của cổ phiếu này cũng bị hạn chế một số quyền lợi so với người sở hữu cổ phiếu phổ thông. |
| Mục đích | Giúp tăng vốn điều lệ doanh nghiệp, giúp nâng cao năng lực tài chính và có thể được xét duyệt các khoản vay lớn hơn để phát triển công ty. | Thu hút và huy động thêm nguồn vốn cho doanh nghiệp. |
| Hình thức | Chỉ thưởng duy nhất bằng cổ phiếu. | Cổ phiếu ưu đãi cổ tức, cổ phiếu ưu đãi hoàn lại, cổ phiếu ưu đãi biểu quyết. |
| Người nhận | Người có công đóng góp và các cổ đông. | Cổ đông ưu đãi. |
| Loại hình doanh nghiệp áp dụng | Thường là doanh nghiệp mới, tăng trưởng vượt bậc hoặc đang có kế hoạch phát triển. | Thường gặp tại các công ty cổ phần, hoạt động lâu năm, tài chính ổn định. |
Câu hỏi thường gặp về cổ phiếu thưởng
- Khi nào được giao dịch cổ phiếu thưởng?
Bạn có thể giao dịch cổ phiếu thưởng trong thời gian phát hành quyền mua và thời gian sẽ tùy thuộc vào từng mã cổ phiếu. Cổ phiếu sẽ được chuyển thẳng trực tiếp vào tài khoản chứng khoán nơi khách hành lưu ký cổ phiếu, thời gian thanh toán đối với giao dịch bình thường là sau 2 ngày làm việc.
- Mua cổ phiếu thưởng có được nhận cổ tức không?
Mua cổ phiếu thưởng khả năng cao bạn có thể nhận được cổ tức. Tuy nhiên, điều này còn tùy vào từng quy định phát hành của doanh nghiệp về cổ phiếu thưởng. Vậy nên, nhà đầu tư cần tìm hiểu rõ về cổ phiếu doanh nghiệp phát hành nhằm bảo vệ quyền lợi cho mình.
- Có nên đầu tư cổ phiếu thưởng hay không?
Quyết định đầu tư cổ phiếu thưởng hay không sẽ tùy thuộc vào mỗi nhà đầu tư. Tuy nhiên, một số nguyên do sau đây có thể khiến nhiều nhà đầu tư e ngại khi lựa chọn cổ phiếu thưởng:
- Cổ phiếu có điều kiện, giới hạn người mua
- Cổ phiếu có quy định không thể chuyển nhượng từ doanh nghiệp
- Khó khăn trong việc tuôn ra thị trường để giao dịch công khai
- Tuy giá cổ phiếu giảm đi nhưng về cơ bản đánh vào tâm lý của các nhà đầu tư ít vốn thu hút sự tham gia của họ => Từ đó kéo giá trị cổ phiếu tăng lên
- Chiêu trò của doanh nghiệp đánh lừa thị trường
- Cổ phiếu có thể rẻ hơn so với thị trường nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro
Lời kết
Cổ phiếu thưởng là một trong những hình thức trả thưởng phổ biến tại các doanh nghiệp hiện nay. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn nắm rõ hơn về cổ phiếu thưởng là gì, cũng như những điều cần biết liên quan đến cổ phiếu thưởng. Theo dõi WilliamRees để biết thêm nhiều thông tin tài chính hữu ích bạn nhé. Chúc các bạn thành công!
